Μια άλλη ματιά στην ευρωπαϊκή κρίση χρέους...

Αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν καταφέρουν να βρουν μια βιώσιμη λύση σύντομα, η κρίση χρέους που ταλανίζει την ήπειρο θα απειλεί να εκτροχιάσει την ολοένα και πιο εύθραυστη παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη.

Η πεπατημένη άποψη κατηγορεί την Ελλάδα, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία -τις φτωχότερες δηλαδή περιφερειακές χώρες, πως σκορπούσαν περισσότερα από όσα άντεχε η τσέπη τους.

Ωστόσο, ο Βισέντε Ναβάρο, καθηγητής δημόσιας πολιτικής στο πανεπιστήμιο John Hopkins, παρουσιάζει μία εναλλακτική εξήγηση για τη ζημιά. Ο Ναβάρρο παρατηρεί πως επί δεκαετίες και οι τέσσερις αυτές χώρες κυβερνούνταν από δεξιά καθεστώτα, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών δικτατοριών.

Σύμφωνα με τον Ναβάρο, οι εθνικές κρίσεις χρέους της εποχής μας έχουν τις ρίζες τους στα αυταρχικά καθεστώτα του παρελθόντος που δημιούργησαν ένα αδύναμο κράτος πρόνοιας σε σύγκριση με εκείνα της υπόλοιπης Ευρώπης. Ακόμη σημαντικότερο είναι το γεγονός πως παρήγαγαν υπανάπτυκτα φορολογικά συστήματα τα οποία αποτελούν και την πραγματική πηγή του προβλήματος του δημοσίου χρέους.

Όπως υποστηρίζει ο Ναβάρο, οι φοροεισφορές σε Ελλάδα, Πορτογαλία και Ισπανία είναι χαμηλές αγγίζοντας "περίπου το 34% του ΑΕΠ στην Ισπανία, 37% στην Ελλάδα, 39% στην Πορτογαλία και 34% στην Ιρλανδία, σε σύγκριση με άλλες χώρες της Ε.Ε. που φτάνει το 44%... όπως για παράδειγμα τη Σουηδία, όπου αγγίζει το 54%".

Ο Ναβάρο συνεχίζει λέγοντας: "Οι πάμπλουτες, πλούσιες και οι μεσαίες τάξεις με τα υψηλότερα εισοδήματα δεν πληρώνουν φόρους ιδίου επιπέδου και έντασης με τις αντίστοιχες τάξεις των περισσότερων χωρών της κεντρικής και βόρειας Ε.Ε., γεγονός που αποτελεί άμεση συνέπεια της κυριαρχίας επί δεκαετίες ακροδεξιών κυβερνήσεων. Βέβαια, έχει σημειωθεί πρόοδος μετά την λήξη των δικτατοριών. Ωστόσο, η κυριαρχία συντηρητικών δυνάμεων στην πολιτική αλλά και στην καθημερινότητα αυτών των χωρών εξηγεί γιατί τα κρατικά έσοδα τους είναι τόσο χαμηλά".

Στην πραγματικότητα, χρησιμοποιώντας ως σημείο αναφοράς άλλες ευρωπαϊκές οικονομίες που απέφυγαν την κρίση δημόσιου χρέους, καμία από τις 4 αυτές χώρες "δεν ξοδεύει περισσότερα από όσα αντέχει η τσέπη της". Στην "Ισπανία για παράδειγμα, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ κυμαίνεται στο 94% του μέσου όρου των 15 της Ε.Ε. αλλά οι δημόσιες κοινωνικές δαπάνες ανά κάτοικο αγγίζουν μόλις το 72% του μέσου όρου των 15 της Ε.Ε.".

Η έκθεση καταλήγει με μία πρόταση εναλλακτικών πολιτικών και οικονομικών λύσεων για την κρίση χρέους. Βασικό στοιχείο αποτελεί η αύξηση σε μέγεθος και σε προοδευτικότητα των φοροεισφορών στις χώρες που πλήττονται από την κρίση. Άλλο βασικό στοιχείο είναι η δημοσιονομική επέκταση σε ευρωπαϊκό επίπεδο με προγράμματα άμεσης δημιουργίας θέσεων εργασίας σε περιοχές όπου η ανεργία παραμένει πεισματικά υψηλή.

Όπως άλλωστε υποστηρίζει ο Ναβάρο: «Το πρόβλημα του δημόσιου χρέους είναι εξ ορισμού πολιτικό και όχι οικονομικό ή χρηματοπιστωτικό".